Dünyanın en eski geleneksel spor etkinliklerinden biri olup UNESCO’nun Somut Olmayan Kültür Mirası Listesinde kentimizi temsil eden “Kırkpınar Yağlı Güreşleri Festivali’nin 661 ncisi Edirne Belediye Başkanlığının organizasyonuyla 27 Haziran- 3 Temmuz 2022 tarihleri arasında yoğun katılımla gerçekleşti.

Kırkpınar Yağlı Güreşleri Festivali etkinliklerinin gerçekleştirildiği hafta içinde Türkiye Geleneksel Güreşler Federasyonu’nun kurulup 29 Haziran 2022 günü 1. Olağan Genel Kurulunun yapılmış olması da yağlı güreş tarihi için önemlidir. Yapılan toplantı sonunda İbrahim Türkiş’in başkanlığında  Yücel Yılmaz, Şahin Hopur, Bülent Odabaşı, Hasan Aydın, Fahrettin Şolpan, Mehmet Emin Bay, Başar Atikbay, İbrahim Doğan, Alparslan Aslan, Metin Taşçı’dan oluşan yönetim kurulundan yağlı güreşin ve Kırkpınar’ın gelişmesine katkı sağlaması dileğimizdir.

Festival, 27 Haziran Pazartesi günü belediye önünden gerçekleşen kortej yürüyüşüyle başlamıştır. 29 Haziran tarihinde Osman İnci Müzesi’nin Edirne Sarayiçi alanında açtığı “Prof.Dr.Müjde Ayan Atölye Sergisi” Sarayiçi alanına sanatsal değer katmış, Rubato, Şevval Sam ve Zakkum konserleri de  festival’in halkla bütünleşmesini sağlamıştır.

Güreş severlerin büyük özlemle beklediği, 661. Kırkpınar Yağlı Güreşlerine bu yıl 2.475 pehlivan kayıt yaptırmıştır. Pehlivan katılımlarını boylara göre dağılımını incelediğimizde minik 1 ve  minik2’ye 310, teşvik1 ve teşvik2 boylarına 366, Tozkoparan 192, ayak boyu 218, deste1, deste2 ve deste3 boylarına toplam 550 pehlivan kayıt yaptırırken en fazla katılımın küçük orta küçük boyda 428 pehlivanla gerçekleştiği görülmektedir. Küçük orta büyük boy’a 124 katılım olurken, büyük orta 135, başaltı 98 ve başpehlivan sayısı 54 olarak gerçekleşmiştir.

Kırkpınar’a katılan pehlivan sayısı her yıl artmakta ve yeni rekorları da beraberinde getirirken Kırkpınar Yağlı Güreşlerinin kaliteli ve heyecanlı seyrini hatta yönetimini de güçleştirmektedir. Kırkpınar Yağlı Güreşleri Türkiye’nin Başpehlivanının belirlendiği yer olduğunu düşünürsek; Kırkpınar Er Meydanında sahaya çıkacak pehlivanların da artık yıl içerisinde diğer yağlı güreş müsabakalarından elde edecekleri başarı sıralamalarına göre Kırkpınar’da güreşmeleri sağlanmalıdır.  Nasıl ki, bir olimpiyat veya Avrupa ve Dünya Şampiyonalarına belirli bir kurallarla sporcular gitmeye hak kazanıyorsa, Kırkpınar Yağlı Güreşlerinde de güreşecek pehlivanların belirlenecek kurala göre güreştirilmesi gerekmektedir. Yağlı Güreşlerde en çok eleştiri alan konu, puanlama sistemidir. Ancak bu yoğun katılımla puanlama sistemini devre dışı bırakmak mümkün değildir. Geçmiş dönem Kırkpınar yağlı güreşlerine katılan pehlivan sayılarına baktığımızda katılımın bugünkü pehlivan sayılarından çok düşük olduğu görülmektedir. Ayrıca bu kadar pehlivanın yağlanarak bu güneş altında güreş tuttuğu alanının çim kalitesi de çok değerlidir.Bu yoğun pehlivan katılımına rağmen alanın bozulmaması takdir edilecek bir durumdur.

Kırkpınar tarihinin iki altın kemerli Başpehlivanı Ahmet Taşçı’nın 1997 yılında ebedi sahibi olduğu ikinci “Altın Kemer”e 1997 yılından sonra hiçbir başpehlivan sahip olamamıştır. 2019 ve 2021 yılı Başpehlivan’ı Ali Gürbüz altın kemerin bir ucundan tutmuş olması 661. Kırkpınar’a ayrı bir heyecan getiriyordu. Ancak ikinci turda Mehmet Yeşil Yeşil’e elenmesiyle altın kemeri de er meydanında bırakmış taraftarlarını üzmüştü. İkinci tur güreşlerinde yaşanan sürprizler üçüncü turda da devam etmiş, bu defa Mehmet Yeşil Yeşil Ertuğrul Dağdeviren’e elenerek er meydanına veda etmiştir. Cengizhan Şimşek’in yine 3’ncü turda  Orhan Okulu’yu elemesi dualı çayır er meydanında güreş severleri şaşkınlığa çevirmiş ama ayrı bir heyecan yaratmıştı. Genç güreşçilerin er meydanında estirdiği fırtına, biletix de biletlerin tamamının satılmasını da sağlamıştı. Gerek alt boylarda gerekse büyük orta ve başaltı boylarda gerçekleşen mücadele dolu güreşler güreş severlere güzel bir seyir kazandırmıştır. Başpehlivan yarı finaline adını yazdıran Ertuğrul Dağdeviren, Mustafa Baş eşleşmesi ile İsmail Balaban ve Cengizhan Şimşek eşleşmeleri çok heyecanlı ve çekişmeli geçmiştir. Cengizhan Şimşek ve Mustafa Taş finali Kırkpınar tarihinde çok konuşulacaktır. Bu sene Kırkpınar er meydanında gençler tozu dumana katmış, Cengizhan Şimşek Türkiye’nin Başpehlivanı olarak er meydanından çıkmıştır. Er meydanında yıllardır güreş tutan başpehlivan Şaban Yılmaz ikinci turda Tanju Gemici’ye iki sarı kart görerek elenmiş ve ilk 16’ya giremediğinden Kırkpınar er  meydanın da seyircilerle vedalaşmıştır. 661. Kırkpınar Yağlı Güreşlerinde dereceye giren pehlivanların illere göre madalya sıralamalarını incelediğimizde, Er Meydanından Antalyalı 13, İstanbullu 6, Balıkesirli 5, Kocaeli’li 4, Edirne ve Bursalı 3’er pehlivan dereceye girmiştir. 661. Tarihi Kırkpınar Yağlı Güreşleri’ne sporcuları katılan 39 yaşındaki antrenör Korkutelili Muhammet Ali Sarıcalar kalp krizi sonucu hayatını kaybetmesi güreş severleri üzmüştür. Bu bağlam da; yıllardır Kırkpınar Yağlı Güreşlerinin er meydanında başarıyla yürütülmesi sağlayan İbrahim Doğan’ın emekleri çok değerlidir. Tüm pehlivanlarla yakından ilgilenmesi ve sorunlara çözüm odaklı yaklaşması Kırkpınar’ın başarısına büyük katkı sağlamaktadır.

Kırkpınar Yağlı Güreşleri ağalığını 13 kez yaparak rekor kıran Seyfettin Selim, 2023 yılı 662. Kırkpınar ağalığını da 14’üncü defa ağalık koçuna 4 milyon 22 bin TL vererek almıştır. Böylelikle Cumhuriyetin 100. yılının Kırkpınar Yağlı Güreşleri ağası unvanına da sahip olacaktır. Ağanın gerek Kırkpınar’a gerekse diğer yağlı güreş etkinliklerine ve pehlivanlara verdiği maddi destek takdir edilirken Kırkpınar Yağlı Güreşleri sahasında ve törenlerde geleneksel ağa kıyafetini giymemesi büyük eleştiri almaktadır. Kırkpınar’ın tarihi ve kültürel değerlerine sahip çıkmak, korumak ve gelenekselliğini gelecek kuşaklara taşımak ağanın da en temel görevleri arasında yer almaktadır. Yönetmeliğe de aykırıdır. Paranın gücünün Kırkpınar’ın tarihi ve kültürel değerlerinin üstünde tutulması, akıl tutulmasından başka bir şey değildir. Edirne esnafı da kırmızı dipli mumlu davetin bu yıl yapılmamasını eleştirmiştir. Bu yıl düzenlenen güreşlerde yerel basın mensuplarının basın tribünün de çalışmasına  izin verilmemesi de basın mensupları arasında üzüntü yaratmıştır.

Roma’da düzenlenen U-20 Avrupa Güreş Şampiyonası’nda ülkemizi ve Edirne’yi temsil ederek, Avrupa 3.’sü olan Edirne Belediyesi’nin ilk kadın güreşçisi Melda Dernekçi’nin er meydanında güreş severlerle buluşturulması onur vericiydi.

Kırkpınar’da ne yazık ki, en fazla eleştiriyi TRT almıştır. TRT Spor kanalında canlı yayınlanan Kırkpınar’ın tarihi ve güreşçileri ile ilgili bilgilerin görevli spiker tarafından hatalı verilmesi, bu hataların sıklıkla tekrar etmesi, ağalık ihalesinin canlı yayınlanırken kesilmesi, Kırkpınar’a gölge düşürmüştür.

Proje danışmanlığını yürüttüğüm Kırkpınar’ın dijitalleştirilmesi projesiyle Edirne Belediyesi Kırkpınar Yağlı Güreşleri Bilgi ve Dokümantasyon Merkezi çatısı altında beş dilde erişime açılan http://edirnekirkpinar.com adresinden bugüne kadar 169 ülkenin 4620 şehrinden erişimle 1 milyon 200 binin üstünde sayfaların okunması çok değerli olsa gerek.

Kırkpınar Yağlı Güreşleri er meydanının iyileştirme çalışmaları belediye başkanının öncülüğünde yürütülmektedir. Hazırlanan proje güreşlere gelen sayın bakan ve federasyon başkanı ile diğer ilgililere aktarıldığını biliyorum.  İnşallah hem tarihi Sarayiçi’ne hem de pehlivanlarımıza, seyircilerimiz  ile sahada görev yapan  hakemlerimiz ve basın mensuplarımız için çağdaş bir er meydanına kavuşuruz. Sarayiçi Er Meydanı yaklaşık 98 yıldır Kırkpınar Yağlı Güreşlerine ev sahipliği yapmaktadır.

2022 yılı 661. Kırkpınar Yağlı Güreşlerinin gerçekleşmesi için emek harcayan Edirne Belediyesi Başkanı Sayın Recep Gürkan ve ekibine, emeği geçen diğer kamu kurum ve kuruluşlarının yönetici ve çalışanlarını kutluyor, emekleri için kendilerine minnettar olduğumuzu belirtiyorum.

Saygılarımla….

Ender Bilar

Edirne Kent Kültürü ve Bilincini Geliştirme Merkezi Derneği Kurucu Başkanı

http://edirnekultur.com