Kentlerin Yerel Belleği olan yerel gazeteler kentlerin tarihi, kültürel ve sosyal değerlerini geçmişten günümüze taşıyan önemli kaynaklardan biridir.

İşte kentimizin basın dünyasında önemli yeri olan gazetelerden olan Edirne Gazetesi de, “Türk Batı Sınırının Kahraman Bekçisi” söylemi ile 19 Mayıs 1956 tarihinde Edirne’de yayın hayatına başlamıştır.

Günlük, siyasi, müstakil bir gazete olan Edirne’nin kurucusu, sahibi ve yazı işleri müdürü M. Faruk Gürtunca’dır. Başlangıç da gazetenin yönetim yeri, Londra Asfaltı Ziraat Bankası altı No:186 Edirne idi.

Faruk Gürtunca; Şair, Yazar, Ressam, Eğitimci ve Siyasetçi olup 1904 tarihinde Edirne’de doğmuştur.

Gürtunca, Edirne’nin 31. alayında asker iken 5 Temmuz 1915 günü Çanakkale’de, Seddulbahir hücumunda şehit düşmüş Apdülkadir Bey ile akıncılardan olan Bayraktar sülalesinden Pembe hanımın oğludur.

Mehmet Faruk Gürtunca, on yaşında annesini, on bir yaşında da  babasını kaybederek öksüz ve yetim kalmış, çocukluğu ve gençliği savaş ve işgaller içinde geçmiş, zorlu koşullarda hem yaşam mücadelesi vermiş hem de topluma faydalı olmaya çalışmıştır.

Edirne Öğretmen Okulu’nu bitirdikten sonra 1931 yılına kadar Edirne’de öğretmenlik yapmıştır. Daha sonra Galatasaray Lisesinde Türkçe öğretmeni olarak görev yapmıştır. Bu bağlamda İstanbul Üniversitesi Dişçilik Okulundan da mezun olmuştur.

İlk eseri 1923 yılında yayınladığı “İlk Menba” adlı eseridir. Bu eseri Edirne ve İstanbul’da yazdığı manzumelerden oluşmaktadır.

Selanik’te çıkan Yeni Asır gazetesi ile basın hayatına başlamıştır. Daha sonra “Çocuk Sesi” ve “Afacan” gazetelerini çıkarmıştır.

1933 yılında Ülkü matbaasını, 1934 yılında da Ülkü Kitap yayınevini kurmuştur. İstanbul ve Ankara’da “Hergün” gazetesini çıkarmıştır. Her hafta her gün dergilerinden sonra Edirne Gazete ve matbaasının kuruculuğu ve sahipliğini yapmıştır. 1947 yılından 1975 yılına kadar yayıncılık faaliyetlerinde bulunmuştur.

DP’den milletvekili seçilen Gürtunca, 1957-1960 yıllarında 11. Dönem İstanbul Milletvekili olarak mecliste görev yapmıştır. 1960 yılı darbesinin ardından tutuklanmış ve bir müddet yassıada’da kalmıştır.

Yayınlanmış birçok eseri olan Gürtunca, 6 Ağustos 1982 günü vefat etmiş ve Zincirlikuyu mezarlığına defnedilmiştir.

M. Faruk Gürtunca’nın kültür yaşamımıza kazandırdığı şiir kitapları üzerine İbrahim Arslan tarafından bir çalışma yapılmış ve “Mehmet Faruk Gürtunca’nın (1904-1982) Şiir Kitapları Üzerine Bir İnceleme” adlı bir kitap hiperyayın tarafından 2019 yılında yayımlanmıştır.

Bu bağlamda  M.Faruk Gürtunca’nın sahipliğinde Edirne Gazetesi 1 Haziran 1961 tarihine kadar 6 sene, 1.799 sayı yayınlanmıştır.

Yaklaşık 2 yıl yayınlanmayan gazete, yayın hayatına 1 Mayıs 1963 tarihinden itibaren Murat Turgu ve Cahit Kaner’in sahipliğinde yayınlanmaya devam etmiştir. 31.12.1981 yılına kadar Gazetenin sahibi olarak Murat Turgu ve Cahit Kaner’dir.

1 Ocak 1982 tarihinden itibaren 26 Aralık 1986 tarihine kadar gazetenin sahibi Murat Turgu’dur. Murat Turgu Edirne’nin basın-yayın dünyasında önemli izler bırakmıştır. Sosyal kişiliği ile kentimizin sevilen insanları arasında yerini almıştır. Turgu’nun vefatından sonra 26 Aralık 1986 tarihinden itibaren de gazetenin sahibi Edirne Gazete ve Matbaası Faruk Turgu Ortakları Koll. Şrk. adına Faruk Turgu olmuştur. Faruk Turgu’nun sahipliğinde 5 Ocak 1995 tarihine kadar yayınlanan gazete, bu tarihten itibaren dönemler içinde Saniye Turgu, C.Müjgan Şenvelli, ve diğer varislerinin yönetimiyle yayın hayatını sürdürmüştür.

Aycan Müzeyyen Peköz’ün imtiyaz sahipliğinde yayın hayatını sürdüren Edirne Gazetesi’nin 20 Aralık 2017 günü imtiyaz sahibi değişmiştir. Kentimizin basın ve yayın tarihinde önemli izler bırakan Edirne Gazetesi bu defa Edirneli genç iş insanı Savaş Üner tarafından imtiyaz hakları satın alınmıştır.

Savaş Üner’in imtiyaz sahipliğinde yaklaşık 6 yıl kentimizde basın ve yayın hayatını sürdüren Edirne Gazetesi, Mart 2024 tarihinde imtiyaz sahipliğini Mehmet Şenol’a devretmiştir.

Edirne’nin basın dünyasında yaklaşık 23 yıldır hizmet veren Mehmet Şenol bu defa da Edirne Gazetesi’nin sahipliğinde kentin basın ve yayın dünyasına hizmet etmek için yola çıkmıştır.

Yanda yer alan ve Milli Kütüphane de bulunan nüshalarından belgelediğim Edirne Gazetesi’nin ilk sayısında da görüleceği gibi Edirne Gazetesi M. Faruk Gürtunca tarafından 19 Mayıs 1956 günü ilk olarak yayımlanarak kentimiz basın dünyasına katılmıştır.

Dolayısıyla bu belgeler ışığında 19 Mayıs 2025 günü gazetenin kuruluşunun 69. Yıl Dönümüdür.

Gazetenin yeni yönetimine başarılar diliyor, gazetenin bugünlere gelmesini sağlayan, imtiyaz sahiplerine, yazı işleri müdürlerine, haberleri gazeteye ulaştırıp okuyucusuyla buluşmasını sağlayan gazeteci emekçileri ile matbaa çalışanlarını kutluyorum. Aramızda olmayanları da rahmet ve minnetle anıyorum.

Yaşamı boyunca yayımladığı Eserleri şunlardır;

Şiir Kitapları:

1- İlk Menba, 2- Çocukları Şiir Kitabı, 3- Anadolu, 4- Bu Arslana Dokunmayın, 5- 30 Ağustos Zafer Arslanların, 6- Atatürk’e Ağıt Millete Destan, 7- 23 Nisan Şiirleri, 8-Kaside-i Varak, 9-Dokunmayın Bu Vatana, 10- Tuna Gülü, 11- İzmitte Feci Şekilde Batan Vapurun Kurbanları Destanı, 12- Kıbrıs Destanı

Manzum Oyun

1- Kanlı Akşam, 2- Zafer Yıldızlrı İnkılaplaramız, 3- Okul ve Öğretmen Mecmuası, 4-Anadolu, 5-Dağ Başında Aşk, 6-Küçük Şehit, 7-Öğretmen Kalbi, 8-Oğuz Han, 9-Buyük Hakan Alparslan

Diğer Yayınları

1- Hayat Suyu, 2-İnönü Anadolu’ya Nasıl Geçti, 3-Yahya Kemal, 4-Elli Yıllık Kalem Büyükleri, 5-Peygamberler Tarihi, 6-Adem ile Havva ve Peygamberler Tarihinden Seçilmiş Kıssalar, 7-Edirne Erkek İlköğretmen Okulu’nun 87. Kuruluş Yıldönümü Kutlanırken, 8-Sevgili Üstad Münif Fehim, 9-Ferhat ile Şirin, 10-Orman Prensi Ceylan Bambi, 11- Peygamber Efendimizin Hayatı, (Erzurumlu Mustafa Darir Gözsüz’ün Siyer-i Nebi’si), 12- Leyla ile Mecnun, (Genceli Nizami), 13- Seyyit Battal Gazi, 14-Ne İstiyoruz (R. Dutschke vd.), 15-Hadikatu’s-Suada: Saadete Erenlerin veya Kerbela Şehitlerinin Bahçesi (Fuzuli), 16-Delail-i Hayrat Şerhi (Muhammet Kara Davut Efendi), 17-Kimya-yı Saadet (İmam Gazali), 18-Leyla ile Mecnun (Fuzûli)

Kaynakçalar:

Arslan, İbrahim (2019) Mehmet Faruk Gürtunca’nın (1904-1982) Şiir Kitapları Üzerine Bir inceleme.-İstanbul: Hiperyayın, s.15.

Bilar, Ender (2006) Edirne’nin Basın ve Yayın Tarihi (1361-2006) Cilt:1.- Edirne: Edirne Valiliği Yayınları No:28, ss.145, 300.

Çetindaş, Dilek (2019) Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye) Erişim Tarihi: 2 Mayıs 2025, https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/faruk-gurtunca