Cumhuriyet döneminin ilk eğlence mekanlarından biri olan “Meriç Yalı Gazinosu”, Cumhuriyetin 100. Yılı etkinlikleri kapsamında Edirne Belediye Başkanlığınca tekrar onarımları gerçekleştirilerek 29 Ekim 2023 Pazar Günü Saat 14.30’da düzenlenen törenle ”Edirne Belediyesi Meriç Sosyal Tesisleri” adıyla tekrar kentin sosyal yaşamına katıldı.

Sosyal Tesis, Meriç Nehri’nin üzerinde gerdan gibi süzülen Meriç Köprüsüyle Edirne’yi Türkiye Cumhuriyeti’nin nüfus cüzdanı olan Lozan Antlaşmasıyla ülkemizin ve dolayısıyla kentimizin sınırları içine dahil edilen Karaağaç Semti’ne ulaştıran Lozan Caddesi üzerinde yer almaktadır.

Trakya Umum Müfettişi Kazım Dirik’in bir projesi olarak, “Meriç Yalı Gazinosu” adıyla 1937 yılında yap-işlet-devret modeliyle ihaleye çıkarılan bina, “Söğütlük” olarak adlandırılan alanda özel idareye ait arazi üzerinde Edirne Bayındırlık Müdürlüğünce hazırlanan bir proje ile hayat bulmuştur.

Bina, Yap-İşlet-Devret Modeliyle ihaleye çıkılmış olup ihale şartnamesine göre de yaptırandan 10 sene kira alınmayacağı ve sürenin bitiminde de binanın İl Özel İdaresi’ne devredileceği belirtilmiştir. Yapılan ihalelere katılım olmayınca “Meriç Gazinosu” olarak adlandırılan bina, İl Özel İdaresi tarafından yapımı gerçekleştirilmiştir. Gazino’nun açılışı 4 Temmuz 1938 tarihinde Umum Müfettiş Kazım Dirik, Vali Ahmet Niyâzı Mergen ve eşi, protokol ile Edirne halkının katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Törene katılanlar büfede hazırlanan ikramları alarak terastan Meriç Nehri’nin güzelliğini ve çevreyi seyredip caz eşliğinde geç vakitlere kadar eğlenmişlerdir. 30 Temmuz 1938 tarihli Akşam gazetesinden de Bursalı Öğretmenlerin Edirne gezisine açılışı yapılan Meriç Gazinosunun da ev sahipliği yaptığını öğreniyoruz.

Gazino’nun açılışından sonra işletilmesine yönelik kiracı arayışları başlatılmış ve konu ile ilgili çıkılan ihalelere katılım sağlanamamıştır.

Uzun süre kiralanamayan, kiralansa da işletmecileri tarafından işletilemeyen Meriç Gazinosu 1940 yılı Mayıs ayında Edirne Valiliği’nce yeniden ihaleye çıkarılmıştır. İlanda ihalenin pazarlık usulü uygun bir fiyatla yapılacağı belirtiliyordu. Gazino için yine talep çıkmayınca Edirne Valiliği bu defa ilanı 1946 yılı Temmuz ayında yeniden tekrarlarken şartları belirgin bir ifade ile vurgulamıştı. Özellikle gazinonun ayda 3 lira üzerinden 3 yıl süreyle kiralanacağını kamuoyuna açıklıyordu. Edirne Valiliği Özel İdare Müdürlüğünce Meriç Gazinosu’nun Mayıs 1949 ve Eylül 1950 yıllarında tekrar ihaleye çıkarıldığı görülmektedir.

Edirne Valiliği Özel İdare Müdürlüğü’nce çıkılan ihalelere talipli çıkmayınca Meriç Gazinosu, 1950 yılı Eylül ayı itibariyle işletmeye kapatılmıştır. Uzun süre kapalı ve metruk bir halde kalan, Meriç Gazinosu, Edirne Belediye Başkanı Ali Rıza Ataktürk (1.4.1954-20.10.1955) döneminde Belediye Encümeni tarafından 14.000 lira karşılığında satın alınarak halkın hizmetine açılması uygun görülmüştür. Satın alma kararından sonra Belediye Başkanlığı halkın hizmetine sunmak amacıyla gazinoda tamir ve onarım çalışmalarına başlatmıştır. Yapılan çalışmaların ardından Meriç Gazinosu, 1.8.1954 Pazar günü törenle halkın hizmetine tekrar açılmıştır. Yaklaşık 2 aylık bir süre Edirne Belediye Başkanlığı tarafından işletilen Meriç Gazinosu, Edirneli Kereste Tüccarı Selahattin Turunçtur’a 1954 yılı Eylül ayında kiraya verilmiştir. Ancak, işletmecinin hizmetten çekilmesi üzerine Edirne Belediye Başkanlığı Meriç Gazinosu’nu 1955 yılı Ocak ayı başında yeniden halkın hizmetine sunmuştu. Belediye Başkanlığı gazinoyu 8.3.1955 tarihi itibariyle 86 lira aylık bedelle yeniden ihaleye çıkarmıştı. İhaleyi 170 lira aylık bedelle Namık Orunç almasına rağmen şartnameye uydun hareket etmediğinden 2490 Sayılı Kanun gereğince Meriç Gazinosu yeniden aylık 160 liradan ihaleye çıkarılmıştır. Edirne Şehir Kulübü tarafından 3 yıl süreyle kiralanan Meriç Gazinosu tekrar onarıma alınmış ve bahçeye de bir dans pisti yapılmıştır. Öğle ve akşam yemekleri yanında dans ve eğlencelerin düzenlendiği bir mekan haline dönüşen Gazino, 1955 yılı Mayıs ayı itibariyle tekrar halkın hizmetine girmiştir. Gazino yeni düzenlemesi ve zengin büfesi ile halkın beğenisini kazanmıştır. Sezonluk olarak hizmet veren Meriç Gazinosu, 1956 ve 1957 yıllarının yaz aylarında caz müziği eşliğinde hizmet vermiştir. Meriç Yalı Gazinosu, 1963 yılı itibariyle yeniden yıllık süreler için ihaleye çıkarılmaya başlanmıştı. Bu dönem içinde işletmeciliğini Enver Doksatlı yürütmüş olup Meriç Nehri üzerine kurduğu sal ile müşterilerinin uğrak yeri olmuştur.

Şehir Kulübü yıllarından sonra düzenli ve randımanlı bir işletmeye kavuşamayan Meriç Gazinosu kamuoyu nezdinde şikâyetlere sebep olmaya başlamıştır. Bu nedenle Turizm ve Tanıtma Bakanlığı 1966 yılı başında Meriç Gazinosu’nu almak üzere Edirne Belediye Başkanlığı’na başvuruda bulunmuştur. Belediye Başkanı ve Meclis tartışmalar sonunda Meriç Gazinosu’nun Turizm Bakanlığı’na 100 bin lira üzerinden satılmasını kararlaştırmıştır. Ancak, bu satışın gerçekleşmediğini ve Meriç Gazinosu’nun yine 1970 yılında sezonluk olarak halkın hizmetine açıldığını görülmektedir. Meriç Gazinosu’nun 1973 yılında yapılan ihale ile gece kulübü olarak işlev görmeye başlamıştır. Yaklaşık 2 yıl süre sonunda tekrar kapanmıştır.

Meriç Gazinosu, Aydın Sayınbaş ve Oral Onur ortaklığında  “Meriç Lokantası” adıyla 1975 yılı yaz sezonu sonunda hizmete girmişti. Yaklaşık altı yıl süren bu ortaklık Oral Onur’un ayrılmasıyla Nedim İşcan ortaklığıyla Lokanta yaklaşık 7 yıllık bir süre ile bu isimle hizmet vermiştir.

1983 yılında Ahmet ve Tuncer Dal isimli işletmecilere devredilen Meriç Gazinosu “Villa Restaurant” adıyla 30.12.1983 Cuma akşamı 18.30 da yapılan bir kokteylle tekrar hizmete girmiştir. Restaurantta olduğu kadar servislerde de yenilikler yapan Dal kardeşler Meriç Nehri boyunda müzik eşliğinde farklı bir hizmet vermeye başlamış ve halkın beğenisini kazanmıştır. 1988 yılında Villa Restaurant bugünkü anlamda yeni bir düzenleme ile Şaban Alabaş, Suat Karakoç ve Hayrettin Gıcı’nın ortaklığında yepyeni bir anlayışla toplumun huzuruna çıkmıştır. Başlangıçta “Meriç Villa” adıyla hizmet verirken 1992 yılı Mayıs ayında yeniden düzenlenerek eski Meriç Gazinosu “Yeni Villa” unvanı ile halka hizmet vermeye başlamıştır. .

Şaban Alabaş’ın işletmeciliğinde Nisan 2023 tarihine kadar Edirne halkına hizmet veren “Villa Restaurant” müzikli lokanta olmanın yanında; sünnet, nişan, düğün ve veda toplantılarının vazgeçilmez mekanlarından birisi olmuştur.

Edirne Belediye Başkanlığınca yapılan onarım ve yeniliklerle Meriç Gazinosu, Cumhuriyetin 100. Yılı olan 29 Ekim 2023 tarihinden itibaren Edirne Belediyesi Meriç Sosyal Tesisleri adıyla kent halkına hizmet vermeye başlamıştır.

Edirne’nin kültür ve sosyal yaşamında önemli bir yeri olan Meriç Yalı Gazinosu’nun bugünlere gelmesini sağlayan kişi ve kurumlara teşekkür ediyor. Hayatta olmayanları rahmet ve minnetle anıyorum.

Fotoğraf: Mehmet Ağırgan Arşivi
-Meriç Yalı Gazinosu’nun Açılış Günü-

Kaynakçalar:

Ağırgan, Mehmet (2016) Meriç Gazinosu (Villa Restaurant) yazı dizisi, Hudut Gazetesi, 18 – 23 Ocak 2016, s.6.

Akşam Gazetesi (1938) Bursa Öğretmenlerin Trakya’da Tedkikleri, 30 Temmuz 1938, Yıl:20, No:7107, s.9.

Gizerler, Müşerref (2021) Edirne’den geçmişten günümüze lokantalarımız -19- Meriç Gazinosu (1) Tunca boyu salaşlarından Meriç boyu Yalı Gazinosuna, 23 Aralık 2021.

http://www.hudutgazetesi.com/yazar/8294/edrnede-gemten-gnmze-lokantalarimiz-19.html

Gizerler, Müşerref (2021) Edirne’den geçmişten günümüze lokantalarımız -20- Meriç Gazinosu (2) Aydın Sayınbaş-Oral Onur-Nedim İşcan, 30 Aralık 2021.

http://www.hudutgazetesi.com/yazar/8310/edrnede-gemten-gnmze-lokantalarimiz-20.html

Aydın Sayınbaş

Şaban Alabaş