SÖĞÜTLÜK KENT ORMANI VE HALKIN YAŞAMINDAKİ YERİ

Ormanlar, topluma bir dizi ekosistem hizmetini sağlarken; İnşaat veya yakıt olarak da kereste sağlamanın yanında, rekreasyon, havayı temizleme, taşkınları önleme, karbon depolama ve oksijen üretimi gibi önemli rolleri de kabul görmektedir.

Toplumun fizyolojik, psikolojik, ekonomik ve sosyal gelişimine katkıda bulunan yerlerden biri olan Kent ormanları da; kent alanı içinde veya çevresinde yer alan ve insanlara rekreatif olanaklar sunabilen doğal ve yeşil alanlardır.

Edirne’de halk arasında Söğütlük adıyla adlandırılan Edirne (İzzet Arseven) Kent ormanı, Karaağaç yolu üzerinde bulunan ve Meriç nehri kenarında uzanan Ak Söğüt, Saplı Meyveli Karaağaç, Ova Karaağacı, Dişbudak yapraklı Akçaağaç, Erguvan ve Titrek Kavak vb. ağaçlarla süslenmiş olup kentin yeşil alan sisteminin bir parçasını oluşturmaktadır.[1]

Edirne Valiliği tarafından 1967 yılında yayınlanan il yıllığında Söğütlük başlığı altında bu mesire alanını şöyle tanımlanmaktadır;

“Burada Belediyece yapılmış bir gazino, Turizm ve Tanıtma Bakanlığınca yaptırılarak Kervan Oteli nezdinde çalıştırılan (Turizm Bankasına bağlı) kamp sahası buraya ayrı bir dekorasyon vermiştir. Ayrıca Orman Genel Müdürlüğü tarafından piknik olarak ayrılmış mahaller gayet orijinal oturma yerleri, ocak, çocuk bahçeleri, tuvalet, büfe, duş ve bir adet enformasyon binası ile tanzim edilmiş ve muhtelif yerlere çeşmeler yapılarak günün her saati için su temini mümkün kılınmıştır. Ayrıca nehir boyunca yapılan ahşap kamelyalar bu mahalde romantik bir manzara yaratmaktadır.”

Değerli hocamız Sayın Tayyip Yılmaz’ın 1972 yılında çizdiği ve bu satırlarda anlatılan yerin manzarasına ait sulu boya çalışması bugünkü yazımızda kapak fotoğrafı olarak yer almaktadır. İl yıllığında yazılan bilgileri günümüz haliyle karşılaştırdığımızda bu bahsedilen yerlerin bir bölgesinde Villa ve Lalezar Restoranlarının yer aldığını görürüz. Yani bugünkü kent ormanının yarısı zaten özel teşebbüse kiralanmış ve halkın ücretsiz kullanımına kapatılmış olduğunu görmekteyiz.

Bugünlerde halkın mesire yeri olarak kullandığı bu alan kentin gündeminde “Millet Bahçesi” olarak yer almaktadır. “3 Nehir, 1 Şehir” projesi kapsamında alanın “Millet Bahçesi” adıyla ihaleye çıkılacağı haberleri gündemdedir.

Kentin hafızasında “Söğütlük Kent Ormanı”nı araştırmaya devam ettiğimizde 1995 yılında Edirne halkı adına Söğütlük Kent Ormanı” için yaptığı mücadele sonucu DYP Edirne İl Başkanı İzzet Arseven’in hayatını kaybettiğini ve Edirne halkının açmış olduğu imza kampanyası sonucunda da Orman Bakanlığı’nın kararıyla adının Söğütlük Orman Parkı’na verildiğini hatırlarız.[2] Hatta Haziran 2004 tarihinde Edirne’de Meriç nehri kıyısında bulunan ve kamuya ait olan İzzet Arseven Orman Parkı’nın yine 5 yıllığına ihaleye çıkarıldığını ancak kararın Edirne halkının itirazlarıyla geri çekildiği bilgisine ulaşırız.

Edirne’de 2015 yılında yaşanılan büyük sel felaketinden sonra kullanılamaz hale gelen ve bir müddet kapalı kalan Söğütlük Kent Ormanı, İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü ile imzalanan protokolle 29 yıllığına Edirne Belediyesine devredilmişti. Yapılan bu devir sonunda alan içinde iyileştirmeler yapılmış ve eski günlerde olduğu gibi kent halkının buluşma yeri olmuştu. Halk ücretsiz bu alanlardan faydalanmaktaydı. Belediyenin açmış olduğu kafeterya hizmetiyle de halka ucuz alkolsüz sıcak-soğuk yiyecek ve içecek ve kahvaltı hizmeti verilmekteydi.

Söğütlük Edirne Kent Ormanı, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Makamının 26.06.2019 tarihli ve 147615 sayılı OLUR’ u ile “Doğal Sit-Nitelikli Doğal Koruma Alanı” olarak tescil edilmiştir. [3] Asker Söğütlüğü Devlet Ormanı (13 ha), Pazarkule Devlet Ormanı (16,5 ha), Karaağaç Söğütlüğü Devlet Ormanı (65 ha) olmak üzere toplam 94,5 hektarlık alan [4], Karaağaç mahallesinin doğal sit alanı sınırlarını oluşturmaktadır. Kent ormanı kentimizin Karaağaç Mahallesi sınırları içinde yer almakta olup Karaağaç halkının da büyük bir kısmı geçimini tarım ile geçindirmekte, bölgedeki tarım alanlarında sebze ve meyvecilik yetiştirmektedir. Ormanların en büyük katkılarından biri de içinde barındırdığı Tozlayıcılar – ör. arılar, kelebekler ve bombus arıları vd.- dır. Yapılan bir araştırmada tozlayıcılar AB’de mahsul üretimine yıllık tahmini 3,7 milyar € değerinde katkıda bulunmaktadır.[5] Doğal olarak karaağaç bölgesinde de tarımın gelişmesine katkısı göz ardı edilmemelidir.

Nehir taşkınlarının önlenmesi amacıyla nehir kenarının betonlaştırılması ile ilgili yapılan çalışmalar bu tarihi ormanın seyir güzelliğini bozduğu ve nehir kenarında oluşturulan kamelyalarında kent halkından bazı kişilerce zaman zaman kötü kullanımından doğan bazı sıkıntıların yaşanıldığı da bilinmektedir.

Tüm bunlara rağmen bu alanın “Millet Bahçesi” adıyla ihaleye çıkılacağı haberi halk arasında endişeleri beraberinde getirmiştir. Aslında “Millet Bahçesi” adlı projenin özeti halkla, sivil toplum kuruluşlarıyla iletişim kurularak paylaşılsa halk arasında böyle bir endişeli durum yaşanmayacaktır. Halkın görüşünü almak için bir kamuoyu araştırması yapılarak anket düzenlenebilir. Basın ve sosyal medya yoluyla halkın bilgilendirilmesi sağlanabilmelidir.

Mesire yerleri A, B, C veya D tipi olarak sınıflandırılmaktadır. “Millet Bahçesi”, hangi sınıf içinde değerlendirilecektir? Halk buraya ücretsiz girebilecek midir? Ücretsiz spor, piknik ve kamp alanları olacak mıdır? Alkollü içecekler serbest olacak mı? İzzet Arseven’in adı yine bu alanda yaşatılmaya devam edecek midir? Kent halkında bu sorular sorulmakta, yanıtını bulamayınca kafalarında soru işareti oluşmakta ve kaygı duymaktadırlar.

Hangi siyasi parti olduğuna bakmadan halkımız kentin faydasına olan güzel projelerin her zaman arkasında durmuş ve doğru projeleri desteklemiştir. Kadim kent Edirne halkının bir yaşam kültürü vardır. Edirne, kültür seviyesi yüksek ve bilinçli bir toplumdan oluşmaktadır. Bunun değerini bilmek ve iyi değerlendirmek gerekir.

“Başarılı her çalışmanın kaynağı; iletişimdir.”

Foto: Tayyip Yılmaz

Not: Ankara 14.İdare Mahkemesi Söğütlük Millet Bahçesi projesini iptal etmiştir. 31.03.2023

Kaynaklar:

[1] Kiper, T.; Öztürk, A.G. (2011) Kent Ormanlarının Rekreasyonel Kullanımı ve Yerel Halkın Farkındalığı: Edirne Kent (İzzet Arseven) Ormanı Örneği, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 2011 8 (2) ss.; 105-117.

[2] http://www.hudutgazetesi.com/print/news/3337.html (Haberin Yayın Tarihi: 12.10.2011 11:50) (Erişim:12.10.2022)

[3] https://tvk.csb.gov.tr/edirne-karaagac-kent-sogutluk-ormani-dogal-sit-alani-tescil-ilani-duyuru-382103

[4] Mısırlı, N.; Kiper, T.; Korkut, A. (2019) Doğal ve Kültürel Kent Kimliklerinin Belirlenmesi: Edirne İli
Karaağaç Mahallesi Örneği, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 21(1): 52-65.