SÖĞÜTLÜK KENT ORMANI VE HALKIN YAŞAMINDAKİ YERİ
Ormanlar, topluma bir dizi ekosistem hizmetini sağlarken; İnşaat veya yakıt olarak da kereste sağlamanın yanında, rekreasyon, havayı temizleme, taşkınları önleme, karbon depolama ve oksijen üretimi gibi önemli rolleri de kabul görmektedir.
Toplumun fizyolojik, psikolojik, ekonomik ve sosyal gelişimine katkıda bulunan yerlerden biri olan Kent ormanları da; kent alanı içinde veya çevresinde yer alan ve insanlara rekreatif olanaklar sunabilen doğal ve yeşil alanlardır.
Edirne’de halk arasında Söğütlük adıyla adlandırılan Edirne (İzzet Arseven) Kent ormanı, Karaağaç yolu üzerinde bulunan ve Meriç nehri kenarında uzanan Ak Söğüt, Saplı Meyveli Karaağaç, Ova Karaağacı, Dişbudak yapraklı Akçaağaç, Erguvan ve Titrek Kavak vb. ağaçlarla süslenmiş olup kentin yeşil alan sisteminin bir parçasını oluşturmaktadır.[1]
Edirne Valiliği tarafından 1967 yılında yayınlanan il yıllığında Söğütlük başlığı altında bu mesire alanını şöyle tanımlanmaktadır;
“Burada Belediyece yapılmış bir gazino, Turizm ve Tanıtma Bakanlığınca yaptırılarak Kervan Oteli nezdinde çalıştırılan (Turizm Bankasına bağlı) kamp sahası buraya ayrı bir dekorasyon vermiştir. Ayrıca Orman Genel Müdürlüğü tarafından piknik olarak ayrılmış mahaller gayet orijinal oturma yerleri, ocak, çocuk bahçeleri, tuvalet, büfe, duş ve bir adet enformasyon binası ile tanzim edilmiş ve muhtelif yerlere çeşmeler yapılarak günün her saati için su temini mümkün kılınmıştır. Ayrıca nehir boyunca yapılan ahşap kamelyalar bu mahalde romantik bir manzara yaratmaktadır.”
Değerli hocamız Sayın Tayyip Yılmaz’ın 1972 yılında çizdiği ve bu satırlarda anlatılan yerin manzarasına ait sulu boya çalışması bugünkü yazımızda kapak fotoğrafı olarak yer almaktadır. İl yıllığında yazılan bilgileri günümüz haliyle karşılaştırdığımızda bu bahsedilen yerlerin bir bölgesinde Lalezar Restoran ve Edirne Belediyesi Meriç Sosyal Tesislerinin yer aldığını görürüz. Yani bugünkü kent ormanının yarısı halkın ücretsiz kullanımına kapatılmış olduğunu görmekteyiz.
Kentin hafızasında “Söğütlük Kent Ormanı”nı araştırmaya devam ettiğimizde 1995 yılında Edirne halkı adına Söğütlük Kent Ormanı” için yaptığı mücadele sonucu DYP Edirne İl Başkanı İzzet Arseven’in hayatını kaybettiğini ve Edirne halkının açmış olduğu imza kampanyası sonucunda da Orman Bakanlığı’nın kararıyla adının Söğütlük Orman Parkı’na verildiğini hatırlarız.[2] Hatta Haziran 2004 tarihinde Edirne’de Meriç nehri kıyısında bulunan ve kamuya ait olan İzzet Arseven Orman Parkı’nın yine 5 yıllığına ihaleye çıkarıldığını ancak kararın Edirne halkının itirazlarıyla geri çekildiği bilgisine ulaşırız.
Edirne’de 2015 yılında yaşanılan büyük sel felaketinden sonra kullanılamaz hale gelen ve bir müddet kapalı kalan Söğütlük Kent Ormanı, İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü ile imzalanan protokolle 29 yıllığına Edirne Belediyesine devredilmişti. Yapılan bu devir sonunda alan içinde iyileştirmeler yapılmış ve eski günlerde olduğu gibi kent halkının buluşma yeri olmuştu. Halk ücretsiz bu alanlardan faydalanmaktaydı. Belediyenin açmış olduğu kafeterya hizmetiyle de halka ucuz alkolsüz sıcak-soğuk yiyecek ve içecek ve kahvaltı hizmeti verilmekteydi.
Söğütlük Edirne Kent Ormanı, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Makamının 26.06.2019 tarihli ve 147615 sayılı OLUR’ u ile “Doğal Sit-Nitelikli Doğal Koruma Alanı” olarak tescil edilmiştir. [3] Asker Söğütlüğü Devlet Ormanı (13 ha), Pazarkule Devlet Ormanı (16,5 ha), Karaağaç Söğütlüğü Devlet Ormanı (65 ha) olmak üzere toplam 94,5 hektarlık alan [4], Karaağaç mahallesinin doğal sit alanı sınırlarını oluşturmaktadır. Kent ormanı kentimizin Karaağaç Mahallesi sınırları içinde yer almakta olup Karaağaç halkının da büyük bir kısmı geçimini tarım ile geçindirmekte, bölgedeki tarım alanlarında sebze ve meyvecilik yetiştirmektedir. Ormanların en büyük katkılarından biri de içinde barındırdığı Tozlayıcılar – ör. arılar, kelebekler ve bombus arıları vd.- dır. Yapılan bir araştırmada tozlayıcılar AB’de mahsul üretimine yıllık tahmini 3,7 milyar € değerinde katkıda bulunmaktadır.[5] Doğal olarak karaağaç bölgesinde de tarımın gelişmesine katkısı göz ardı edilmemelidir.
Nehir taşkınlarının önlenmesi amacıyla nehir kenarının betonlaştırılması ile ilgili yapılan çalışmalar bu tarihi ormanın seyir güzelliğini bozduğu ve nehir kenarında oluşturulan kamelyalarında kent halkından bazı kişilerce zaman zaman kötü kullanımından doğan bazı sıkıntıların yaşanıldığı da bilinmektedir.
Tüm bunlara rağmen bu alan “3 Nehir, 1 Şehir” projesi kapsamında “Millet Bahçesi” adıyla ihaleye çıkılmış olup halk arasında endişeleri beraberinde getirmiştir. Aslında “Millet Bahçesi” adlı projenin özeti halkla, sivil toplum kuruluşlarıyla iletişim kurularak paylaşılsa halk arasında böyle bir endişeli durum yaşanmayacaktır. Halkın görüşünü almak için bir kamuoyu araştırması yapılarak anket düzenlenebilir, halkın bilgilendirilmesi sağlanabilirdi.
Mesire yerleri A, B, C veya D tipi olarak sınıflandırılmaktadır. “Millet Bahçesi”, hangi sınıf içinde değerlendirilecektir? Halk buraya ücretsiz girebilecek midir? Ücretsiz spor, piknik ve kamp alanları olacak mıdır? Alkollü içecekler serbest olacak mı? İzzet Arseven’in adı yine bu alanda yaşatılmaya devam edecek midir? Kent halkında bu sorular sorulmakta, yanıtını bulamayınca kafalarında soru işareti oluşmakta ve kaygı duymaktadırlar.
Yapılan itirazlar neticesinde Ankara 14.İdare Mahkemesi Söğütlük Millet Bahçesi projesini 23 Mart 2023 tarihinde vererek projeyi iptal etmiştir.
Proje’nin iptalinden sonra mahkeme kararında belirtilen hususlar dikkate alınmış olacak ki Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve Toplu İdaresi Başkanlığınca (TOKİ) Millet Bahçesi’nin yapımı çalışmaları sürdürülmüştür.
Millet Bahçesinde, Piknik alanları, spor sahaları, çocuk oyun alanları, bisiklet ve gezi yolu, kütüphane ve vatandaşların kullanacağı saltanat kayıkları için iskele ve birçok sosyal donatıların bulunduğu ilgililerce açıklanmıştır.
Edirne için üretilen her bir projenin Edirne’nin kültür ve sosyal değerleriyle bütünleştiğinde daha da değerli olacağı düşüncesiyle bu alanda uygulanması için bir projeyi sayın Valimiz ile paylaşmıştım. Projeye çok ilgi göstermiş ve projeyi İl Kültür Müdürüne teslim etmiştim. Ancak uygulanmadığını görüyorum.
Halkımız kentin faydasına olan güzel projelerin her zaman arkasında durmuş ve doğru projeleri desteklemiştir. Kadim kent Edirne halkının bir yaşam kültürü vardır. Edirne, kültür seviyesi yüksek ve bilinçli bir toplumdan oluşmaktadır. Bunun değerini bilmek ve iyi değerlendirmek gerekir.
“Başarılı her çalışmanın kaynağı; iletişimdir.”
Foto: Tayyip Yılmaz
Not: Sunmuş olduğum proje ile ilgili belgeye erişmek için tıklayınız.
Kaynaklar:
Bir yanıt yazın