Edirne’nin siyasi tarihinde Edirne’yi temsilen Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne giren milletvekillerini partilere göre incelediğimizde de aşağıdaki bilgileri toplamaktayız;

Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AK Parti) 2002 yılında % 8.7, 2007 yılında % 20.7, 2011 yılında % 30.4, 7 Haziran 2015 tarihindeki seçimlerde % 24.8 ve 1 Kasım 2015 tarihinde yapılan seçimde % 27.8, 24 Haziran 2018’de yapılan seçimde ise % 28.37 oranında aldığı oylar ile birer milletvekili çıkararak toplam 6 milletvekili çıkarmıştır.

Adalet Partisi (AP), 1961 yılında % 26.3 oy oranı ile 2, 1965 yılında % 56.4 ile 2, 1969 yılında % 50.8 oy oranı ile 3, 1973 yılında % 41.6 oy oranı ile 2, 1977 yılında da % 39.5 oy oranı ile 2 olmak üzere toplamda 11 milletvekili çıkarmıştır.

Anavatan Partisi (ANAP) ise 1983 yılında % 37.4 oy oranı ile 2, 1987 yılında % 26.1 oy oranı ile 2, 1999 yılında da % 14.9 oy oranı ile 1 milletvekili olmak üzere genel toplamda 5 milletvekili çıkarmıştır.

Cumhuriyet Halk Partisi, çok partili dönemde, 1946 yılındaki seçimlerde % 20 oy ile 2, 1961 yılında 38.5 oy oranı ile 1, 1965 yılı seçimlerinde % 30.6 oranı ile 1, 1969 yılında % 32.8 oy oranı ile 1 milletvekili çıkarmıştır. CHP, 1973 yılında oranını % 44.2’ye çıkararak 2 milletvekili, 1997 yılında % 53.8 oy oranı ile 2, 2002 yılında % 28.8 oy oranı ile 3, 2007 yılında % 35.8 oy oranı ile 2, 2011 yılında % 51.7 oy oranı ile 2, Haziran 2015’de % 52.9 ile 2 milletvekili ve Kasım 2015 yılında yapılan seçimlerde de % 55.9 oranında en yüksek oyu alarak 2 milletvekili çıkarırken 24 Haziran 2018 tarihinde yapılan seçimlerde ise kesin olmayan sonuçlara göre % 45.65 oranında oy alarak 2 milletvekili çıkarmıştır. Bu veriler ile CHP toplamda 23 milletvekili çıkarmıştır.

Demokrat Parti, 1946 yılı seçimlerinde % 80 oy oranı ile 3 milletvekili, 1950 yılında ise % 54.1 oy ile 5 milletvekili çıkarmıştır. 1954 yılı seçimlerinde ise oyların % 61,4’ünü alarak 6 milletvekilini TBMM’ne göndermiştir. 1957 yılı seçimlerinde ise % 53.2 oy alarak yine 6 milletvekilini Ankara’ya göndermiştir. Toplamda 20 milletvekilini Ankara’ya göndermiştir.

Demokrat Sol Parti (DSP) ise, 1991 yılında % 25.4 oy oranı ile 2, 1995 yılında % 33.7 ile 2, 1999 yılında da % 45.6 oy oranı ile 3 milletvekili çıkartarak toplamda 7 milletvekilini Meclise göndermiştir.

Doğru Yol Partisi (DYP), 1991 yılında % 31.1 oy oranı ile 2, 1995 yılında % 28.9 oy oranı ile 2 olmak üzere toplamda 4 milletvekili çıkarmıştır.

Halkçı Parti (HP), 1983 yılında % 41.3 oy oranı ile 2 milletvekili çıkarmıştır.

İYİ Parti’de, 24 Haziran 2018 Pazar Günü yapılan seçimlerde % 15.16 oy alarak 1 milletvekili çıkarmıştır.

Millet Partisi (MP) ise 1965 yılında % 6.6 oy oranı ile 1 milletvekili çıkarmıştır.

Milliyetçi Halk Partisi (MHP) ise 2007 yılında % 16.8 oy oranı ile 1 milletvekilini Ankara’ya göndermiştir.

Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) de, 1987 yılında % 29 oy oranı ile 2 milletvekilini Meclise göndermiştir.

Yeni Türkiye Partisi (YTP)’de, 1961 yılı seçimlerinde % 24.4 oy oranı ile 1 milletvekilini Ankara’ya göndermiştir.

Bu veriler ışığında 1946-2018 yılları arasında yapılan seçimlerde toplam 84 milletvekili Edirne’yi temsilen Türkiye Büyük Millet Meclisine Milletvekili olarak görevlendirilmiştir. Gönderilen milletvekilleri arasından Mehmet İlhami Ertem, 1.4.1967-3.2.1969 yılları arasında Milli Eğitim Bakanı, 12 Kasım 1977 – 5 Ocak 1978 tarihleri arasında Türkiye Sosyal Güvenlik Bakanı, 3 Kasım 1969 – 26 Mart 1971 tarihleri arasında da Tarım Bakanı olarak görev yapmıştır. Şerif Ercan 29.11.1991-16.05.1993 yılları arasında Devlet Bakanı ve Dr. Mehmet Müezzinoğlu 24.01.2013- 25.5.2016 tarihleri arasında Sağlık Bakanı olarak kurulan hükümetlerde görev almışlardır. Çıkan tablo’da görüleceği gibi Edirne Cumhuriyetin yüzyıllık siyasi tarihinde üç bakan çıkartabilmiştir. Tek partili dönem öncesinde de Edirne Milletvekili İsmet İnönü (26 Ekim 1922-13 Ağustos 1923) tarihleri arasında Dışişleri Bakanı olmuş olup Türkiye Cumhuriyetinin nüfus cüzdanı olan Lozan Antlaşmasını Edirne Milletvekili olarak imzalamasının kentimizin siyasi tarihindeki önemi büyüktür.

Edirne’nin siyasi tarihinde partilerin milletvekili aday listelerine girerek seçmenlerinden aldıkları oylar ile T.B.M.M giren kadın milletvekillerimiz de Fatma Memik (1935-1946), Türkan Seçkin (1965-1969), Türkan Arıkan (1983-1987),  Ümran Akkan (1995-1999) ve Fatma Aksal (2018-2023) olarak sıralanmaktadır. Kentimizin siyasi tarihinde  sadece 5 kadın milletvekili mecliste görev yapmıştır.

Seçime katılan partilerin aldıkları en yüksek oy oranları ve çıkardıkları milletvekillerini incelediğimizde, şu sonuçlar ortaya çıkmaktadır.

Adalet Partisi en yüksek oyu 1965 yılında % 56.4 oy oranı ile 2 milletvekili, ANAP 1983 yılında % 37,4 oy oranı ile 2 milletvekili, DYP 1991 yılında % 31,1 oy oranı ile 2 milletvekili, DSP 1999 yılında % 45,6 oy oranı ile 3 milletvekili, AK Parti 2011 yılında % 30,4 ile 1 milletvekili, CHP 2015 yılında % 55,9 oy oranı ile 2 milletvekili çıkarmıştır. Demokrat Parti, 1946 yılında oyların % 80’ini alarak 3 milletvekili, 1954 yılında da, oyların % 61,4’ünü alarak 6 milletvekilini TBMM’ne göndermiştir.

Bu istatistiki veriler şunu gösteriyor ki, Edirne’nin siyasi tarihinde en yüksek oyu 1946 yılında % 80 oy oranı ile Demokrat Parti almıştır. Edirne genelinde seçmenlerin seçimlere katılım oranlarını incelediğimizde, en yüksek katılımın 1987 yılında % 96,7 oranında, en düşük katılımın da, % 63,2 ile 1969 yılında gerçekleştiğini görüyoruz.

Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşlarının 23 Nisan 1920’de kurduğu Türkiye Büyük Millet Meclisinde görev yapacak milletvekili seçimleri 24 Haziran 2018 günü yapıldı. 2018 yılında yapılan seçimlerde iki tür oylama ile gerçekleştirildi. Birincisi Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi uygulaması için Cumhurbaşkanı seçimi diğeri de Milletvekilliği seçimi idi. Sonuçta ülkemiz yeni bir yönetim sistemi ile yönetilecekti.

Seçim sonuçlarına baktığımızda;  AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan Türkiye genelinde  % 52.6 oy oranı ile Cumhurbaşkanı seçilmiştir. Edirne İli Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ise Muharrem İnce % 55.6, Recep Tayyip Erdoğan % % 31.40, Meral Akşener % 10.4, Selahattin Demirtaş % 1.7, Temel Karamollaoğlu ise % 0.6, Doğu Perinçek % 0.3 oy almıştır. Edirne bu seçimlerde Parlamenter rejimi onaylamıştır.

2018 yılı milletvekili seçimlerinde Edirneli seçmenin % 88.61’sı sandığa gitmiştir. Seçim sonuçlarına göre CHP Edirne’de % 45.65 oy oranı ile birinci parti olmuştur. AK Parti % 28.37, İYİ Parti 15.74, MHP % 5.02, HDP % 3.53, SP % 1.03, Vatan Partisi, % 0.32, HÜDA PAR % 0.22 oy almışlardır. Bu seçimlerde CHP 2015 seçimlerine göre -10.38% oy kaybetmiştir. Yine 2015 yılı seçimlerine göre AK Parti 0.7%, HDP’de 3.53% oy kazanmıştır.

Bu seçimler sonunda Edirne Milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisinde Edirne’yi temsilen CHP’den Okan Gaytancıoğlu, Erdin Bircan, AK Partiden, Fatma Aksal, İYİ Partiden de Orhan Çakırlar seçilmişti. CHP Milletvekili  Erdin Bircan 18.11.2018 tarihinde vefat etmiştir.

Yukarıdaki tabloyu incelediğimizde yüzyıllık cumhuriyetin siyasi yaşamında Edirne’den sadece 4 milletvekili Bakan olarak görev yapmıştır.  Cumhuriyet ve Demokrasinin kalesi, Çağdaş Kent Edirne’den de bugüne kadar 5 kadın milletvekilinin meclise girmesi bu kentin gerçek değerini göstermemektedir. Kentimizin parti ve siyasi yöneticilerinin kentin kültür yapısını gözetmeden milletvekili listelerini yapmaları hem partilerinin oy kaybına sebebiyet vermekte hem de kentin geleceğine teşkil edecek akılcı projelerin gerçekleşmesine engel olmaktadırlar.  Kentin tarih, kültür ve sanatsal değerlerini bilmeyen ve öğrenmek için de çaba harcamayan siyasilerimizin “Tarih, Kültür-Sanat, Eğitim ve Turizm Kenti Edirne”‘yi geleceğe taşıyacak projeler üretmesini bekleyemeyiz.

2023 seçim sonuçlarıyla Cumhuriyetimizin ikinci yüzyılında da parlamenter rejim ile yaşaması ve kentimizi geleceğe taşıyacak vekillerimizin mecliste bizleri temsil etmesi en büyük dileğim…

Türkiye Büyük Millet Meclisinde Edirnemizi temsil eden vekillerimizi rahmet ve minnetle anıyor. Hayatta olanları da hizmetlerinden dolayı teşekkürlerimi sunuyorum.

Her Şey Edirne İçin…

Not: Yazının birinci bölümünü okumak için tıklayınız 

Diğer blog yazılarım için tıklayınız.